http://www.nayapatrika.com/index.php?option=com_content&view=article&id=15004:2014-02-18-18-40-50&catid=55:2012-04-22-06-49-20&Itemid=58

कम्युनिट आन्दोलनमा वदलिएका केही तथ्य र तर्कहरु

कम्युनिष्ट पार्टीको स्थापना हुदाका वखत परिकल्पनाहरु, पंचायती फासिष्ट तानाशाही व्यवस्थाका विरुद्ध संघर्ष गर्दाका सपनाहरु र जनयुद्धका वखत हुर्काइएका सोचहरु संग  आजको यथार्थता भिडाउदा यिनका वीचमा निकै भिन्नता आएको अनुभूति भएको छ । खास गरी कम्युष्टहरुले सोच्ने तरिका,भन्ने तरिका र गरेका व्यवहारका विषयमा अध्ययन गर्दा काफी मात्रामा अन्तर आएको छ । समाज विकासको यो चरणमा स्वभाविक रुपले विकसित विचारहरु आउनु विकसित धारणाहरु देखा पर्नु आधारभूत रुपमा अन्तर मात्रै हैन  आदर्शका हिसावले मान्यताका हिसावले चिन्तन पद्दतिका हिसावले केही अकल्पनीय अन्तरहरु आएकाछन् तिनलाई वेलैमा चिन्ने र सच्याउने काम गर्न सकिएन भने कम्युनिष्ट आन्दोलनको विघटनलाई कसैले रोक्न सक्ने छैन । तिनै विषयको चर्चा गर्ने प्रयत्न गरिएको छ ।

पार्टी सदस्यता प्राप्त गर्नु नै सवैभन्दा ठुलो कुरा हो पद त केवल कार्यविभाजन मात्रै हो? 

सुन्दा आदर्श लाग्ने व्यवहार गर्न कठिन लाग्ने व्यवहारमा उतार्न सक्दा स्वर्गीय आनन्द लाग्ने उपरोक्त वाक्य साच्चि नै आदर्श वाक्य नै हो ।शान्ति प्रकृयाका आरम्भका दिनसम्म यो कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरुकालागि आदर्श नै थियो र यही नै मार्ग निर्देशक सिद्धान्त जस्तै नै थियो । कमसेकम पदमा जाने कुरामा मारामार त थिएन थिएन वरु एकले अर्कालाई प्रस्ताव गर्ने अवस्था थियो । तर आज त्यो आदर्शमा स्खलन आएको छ र कम्युनिष्ट पार्टीको सदस्यता त प्रत्यक खुद्रा पसलमा पाईन्छ नै तर पद पाईन्छ कि पाईदैन त्यो ठुलो कुरा हो भन्ने अवस्था भएको छ । त्यसकारण या त हिजोको त्यो आदर्श मान्यता त्रुटिपुर्ण थियो या त आज कम्युनिष्ट मान्यतामा स्खलन आएको छ भन्ने कुरा मध्य एउटा निष्कर्षमा पुग्नै पर्ने हुन्छ । मेरो विचारमा आज पार्टीहरुमा हिजोको त्यो आदर्श वाक्य सुन्ने वुझने र व्यवहार गर्नेहरु अल्पमतमा पर्दै गए यसो हुदै गर्दा ती आदर्श वाकय झुठा सावित हुदै गए जो कम्युनिष्ट आन्दोलनकालागि सुखद विषय पटक्कै हैन  ।

विचार, संगठन र शैलीको उल्टो तदात्म्यता ः

हिजोको आन्दोलनमा विचारलाई अग्रस्थानमा राखिन्थ्यो । विचार सही हुनु र नहुने कुराले सवैकुराको छिनोफानो गर्छ भन्ने गरिन्थ्यो जो वास्तवमा सही पनि थियो । विचार सही हुदा धेरै उपलव्धीहरु हासिल भएकाछन् विचार गलत हुन पुग्दा प्राप्त भएका चिज पनि गुमेका छन् त्यसकारण कम्युनिष्टहरुको संगठनको मुल आधार नै विचार हो भनिन्थ्यो विचारको प्रशिक्षण नियमित र निरन्तर रुपमा चलि नै रहन्थ्यो तर आज विचारको अग्रस्थान अरु नै वस्तुले ग्रहण गरेको छ । विचार यस्तै हो संगठन प्रमुख हो संगठन भयो भने विचारलाई जता मोडन पनि सकिन्छ जता व्याख्या गर्न पनि सकिन्छ जता वोक्न र ठोक्न पनि सकिन्छ भन्ने कुरा हावी भयो । जो स्तालिन कालिन कम्युनिष्ट अभ्यासको वचेखुचेको अवशेष आज पनि हावी छ । यसकारण अव संगठन अग्रस्थानमा स्थापित भयो । कार्यशैली भनेको विचारले निर्दिष्ट गर्ने कुरा थियो जव विचारको स्थान नै पुछारमा गैसके पछि कार्यशैली जे अवलम्वन गरे पनि हुने भो । यसरी विचार संगठन र कार्यशैलीको जो क्रम भत्किन पुगेको छ यसले कम्युनिष्ट आन्दोलन वदनाम, रक्षात्मक र प्रभावहिन वन्ने अवस्थामा पुगेको छ ।

कम्युनिष्ट मान्यतामा ह्रासः

चिनमा क्रान्तिले पराजय भोगेका वखत १९२७ तिर माओका गुरु पार्टी प्रवेश गरेका सन्दर्भमाआफना गुरुलाई विचारको प्रशिक्षण दिदै माओले पत्र लेख्दै भने कि ”हे गुरु तपाई अत्यन्त प्रतिकुल अवस्थामा पार्टी प्रवेश गर्नु भएको छ तपाईलाई धेरै मानिसहरुले वुद्धि नभएको मान्छे यस्तो वेलामा पार्टी प्रवेश गरयो भनेर गाली पनि गरेका होलान तर तपाई आत्तिन पर्दैन तपाईले सर्वाधिक ठीक गर्नुभएको छ ।  वरु कम्युनिष्ट पार्टीमा भिन्नै आदर्श हुन्छ,राम्रो र नराम्रो रोजाईमा तपाई राम्रो रोज्नुस म नराम्रो राज्छु भन्ने गरिन्छ, सजिलो र अप्ठारो काम रोज्न पर्दा पनि तपाई सजिलो गर्नोस म अप्ठारो भन्न पर्छ, भने टाढा र नजिकको कुरा गर्दा म टाढाको भन्न सक्न पर्छ काम र आरामको रोजाई पर्दा पनि म काम गर्छु आराम तपाई भन्न पर्छ । माओको आफना गुरुलाई लेखेको त्यो चिठी संग आजलाई तुलना गर्दा निराशा वाहेक केही हात लाग्दैन । यो मान्यता आज कहि कतै पनि भेटाउन मुश्किल पर्ने भएको छ । कसैले अवसर आयो भने मलाई वाहेक तपाईलाई भन्दैन वरु जे अवसर आए पनि आफैलाई नाप्ने र आफनै लागि मात्रै त्यो अवसर उपयुक्त हुने ठान्ने गरेको मनोविज्ञान विकास भएको छ । त्यसैले कम्युनिष्ट मान्यतामा आएको ह्रास र एक प्रकारको स्खलनका कारण नै यो अवस्थाको सिर्जना भएको हो । यो गलत भएको छ यसलाई सच्याउने हिम्मत पार्टीहरुले गर्नै पर्दछ ।

सादा जीवन उच्च विचार भन्ने त उल्टो हुन थाल्योः

कम्युनिष्टहरुको शैली त सादा जीवन उच्च विचार हो भन्ने गरिन्थ्यो । कम्युनिष्ट भनेको झुस्स दाह्री पालेको मैलो थोत्रो कपडा लगाएको सके खालि खुटटा नसके चप्पल मात्रै लगाएको खाने कुरामा पनि कम खाने मिठो नखाने सुत्न पनि राम्रो नचाहिने निर्वाह भए पनि हुने,लेख्ने कुरामा पनि राम्ररी चिटिक्क पारेको अक्षर लेख्यो भने कतै विचारमा स्खलन पो छ कि भन्ने हुन्थ्यो । कहि कतै जान पर्दा जहा गयो त्यही चन्दा उठाउने हिडने चलन थियो तर आज कम्तीमा एक दर्जन वर पर साथीभाई सरकारी पि यस ओ भव्य गाडि जहा जाने हो त्याहा अघिल्लै दिन खवर सके मानिसहरु मोटरसाईकल रयालीको तयारीमा होउन तयति नभए पनि माला खादा त पक्कै होउन जिल्लाका हाकिमहरु प्नि विमानस्थलमा हाजिर भैदिउन । यति भयो भने वर परका मानिसले पनि आहो नेता आउदैछन् भनेर गनोस र चिनोस भन्ने आदतमा वढोत्तरी भएको छ । सार्वजनिक सवारी प्रयोग गर्ने अनावश्यक मानिसको भिड जम्मा गरेर नहिडने अनावश्यक चाकरीकालागि मानिसहरु लाईनमा वसुन भन्ने चाहना नगर्नेहरु खुवि नभएका नेतामा दर्ज हुने गरेको छ । अवसर चिन अवसर छोप मौका आउछ पर्खिदैन ईमेज भनेको पैसा पहुच भयो भने वनाउन खरिद गर्न पनि सकिन्छ भाडामा लिन पनि सकिन्छ भन्ने मानसिकताको विकास भएको छ जो विल्कुल कम्युनिष्ट आदर्शको विरोधी हो । यो विरोधी आदर्श लिएर कम्युनिष्ट आन्दोलन जोगाउन सकिने छैन वेलैमा हेक्का राख्न जरुरी छ ।

व्यक्तिगत सम्पत्ति आर्जनवारे ः

कम्युनिष्ट आन्दोलनमा लाग्नेहरु सर्वहारा वर्गको अग्रदस्ता भएका कारणले उसको नीजि जिवनको कुरा र नीजि सम्पत्तिको कुरा कल्पना पनि गर्न सकिदैनथ्यो । आफनो भएको सम्पत्ति पनि पार्टीलाई सुम्पने सम्पत्ति र परिवार पार्टीकरण गर्ने आधारभूत शर्त नै थियो तर आज त यसमा विकृति आएर दुर दराजको हजार पर्ने सम्पत्ति पार्टीकरण महिनाको लाख रुपयामा पार्टीको पुर्णकालिन खर्चको जिन्दगी । आफनो तलव कमाई वा पेन्सन घरको आम्दानी आफनो परिवारको छोरा छोरीको पढाई लेखाई पार्टीको दायित्व यसका साथ साथै नीजि सम्पत्तिमा ह्रास हैन वढोत्तरी हुने अवस्था र पार्टी भित्र पनि समपत्ति आर्जनमा प्रतिस्पर्धा, के काम गर्छौ भन्दा टेण्डर भन्ने कोर्ड भाषाको प्रयोग गर्ने प्रवृत्ति हावी भएको छ । यस खाले विकृतिले कम्युनिष्ट पाटी विसर्जनको मोडमा र आन्दोलन गंभिर संकटको भुमरीमा गुज्रेको अवस्था छ । यसलाई पुनर्ताजकी गरेर कम्युनिष्ट आदर्शमा सुल्टयाउन भरमग्दुर कोशिस गर्न जरुरी भएको छ ।

अन्तमा 

विचारमा स्खलन संगठनको मान्यतामा ह्रास र कार्यशैलीमा आएको उल्टो बुद्धि पार्टी आन्दोलन र साख विघटन र विसर्जनमा लैजाने उपाय वाहेक अरु केही वन्नेवाला छैनन् । एक्काईसौ शताव्दीमा आएको परिवर्तन संगै वर्गहरुमा आएको रुपान्तरण,माक्संवादमा भएको विकास र साम्राज्यवादमा आएको फेरवदलका आधारमा अवको क्रान्ति सम्पन्न गर्ने विचार सो विचार वोक्न सक्ने संगठन र सो मुताविकको कार्यशैली आजका आवशयकता हुन । यी पुर्व शर्त पुरा गरे पछि मात्रै कम्युनिष्ट आन्दोलनमा आएको संकटको सामना संगै कम्युनिष्ट आन्दोलनको लक्ष प्राप्ति गर्ने दिशामा अघि वढन सकिनेछ । यसैकालागि आफैमा भएका विकृतिलाई परित्याग गर्दै आफैलाई मजवुत वनाउदै दुश्मनका हरेक चुनौतिको सामना गर्न सक्ने सक्षम हैसियत वनाउ यही नै आजको आवशयकता पनि हो र चुनौति पनि हो । 

पार्टी पुनर्निमाणको प्रसंगमाःकहा चुक्यो एमाओवादी

भुमिकाः

गणतन्त्र ,संघीयता,धर्मनिरपेक्षता,समावेशी लोकतन्त्र समेतलाई संस्थागत गर्न संविधानसभाको निर्वाचन मात्रै एक उत्तम विकल्प हुने अडानमा जनयुद्ध जारी राखेको माओवादी सवै एजेण्डा सहित संविधानसभाको पनि विरोधी तात्कालिन संसदवादी शक्तिलाई सहमत गराउन पनि सफल भयो । यसको परिणाम स्वरुप पहिलो संविधानसभामा चालिस प्रतिशत सिट हात पार्न पनि सफल भयो तर जे जे कारणले भए पनि संविधान जारी गर्न नसक्दा अर्को संविधानसभाको चुनावमा भएको सिटमा दुईतिहाई घटी संख्यामा खुम्चिन पर्ने अवस्था भयो । यसो हुनुका कारणहरु के होलान् किन यस्तो परिणाम आयो होला जस्ता प्रश्नको जवाफ भविश्यले खोज्दै जानेछ तर एमाओवादी आफै कहा चुक्यो त्यसको लेखा जोखा यस सानो लेखमा गर्ने जमर्को गरिएको छ ।

नीति अनुसारको संगठनको अभावः

माओवादी जनयुद्ध एक दशक चल्यो एक पछि अर्को सफलता हात पनि पारयो जसको कारण नीति र नीति अनुकुलको संगठनकै कमाल थियो । तोकिएकाभन्दा घटी काम कुनै पनि पार्टी संगठनले त्यतिवेला गरेन तर शान्ति प्रकृयामा आए पछि चुनावी प्रतिस्पर्धामा आफुलाई श्रेष्ठ सावित गर्न पर्ने वेलामा तदनुकुलको संगठन वनाउन सकेन त्यही नेर चुक्यो माओवादी । नीति प्रतिस्पर्धा र चुनावको लिने संगठन युद्धकै राख्ने गल्ती भयो जसले नीति र संगठन वीचको तालमेल मिलाउन सक्ने कुरा नै थिएन भएन पनि अनि कार्यकर्ताहरु युद्धको दिमागले चुनावको कुरा गर्न पर्दा जागर र ज्यान दुवै नआएको साचो हो । पहिलो निर्वाचनको भ्रममा यो निर्वाचन पनि जितिने भ्रम पाल्यो यही नेर गल्ती भयो । युद्धका वेलाको संगठन कार्यकर्ता आधारित मात्रै हैन संगठनको रुप फौज र संघर्षको रुप युद्ध भनिन्थ्यो र गरिन्थ्यो पनि तव त्यसले लक्ष प्राप्त गर्दथ्यो तर चुनावी संगठनको स्वरुप फौज मेल खादैन्थ्यो यो त जनआधारित हुन पथ्र्यो । अनि युद्धको जस्तो चेन अफ कमाण्ड जस्तो आदेश पर्खने जे आउछ त्यही कार्यान्वयन गर्ने तर्क नगर्ने शैली हुन्थ्यो तर चुनावी शैली स्थानीय सिर्जनशिलतामा आधारित हुन्थ्यो र जनताले माथिवाट के हैन आफनो घर दैलाका नेताले के भन्छन् के गर्छन भन्ने निहालेका हुन्छन त्यही कुराको कमि भयो ।

युद्धकालिन शैलीको प्रचुरताः

युद्ध नेपालको सन्दर्भमा आवश्यक थियो भयो तव न गणतन्त्र प्राप्त भयो त्यसैले त्यो महान जनयुद्धमा जसले हान्यो उसले जान्यो को नीति लागु हुन्थ्यो तर चुनावमा जसले मान्यो उसैले जान्यो लागु हुने हो माओवादी नेता कार्यकर्ता र उम्मेदवारमा मान्ने कुरा हैन जनताले नै मान्न पर्ने दम्भका अवशेषहरु वाकी नै रहे त्यहा पनि माओवादी चुक्यो । माओवादीले जनताका एजेण्डा नै वोक्यो तर ती एजेण्डा जनता समक्ष राम्ररी पस्कने योजना कैल्यै वनाएन र जनताले राम्ररी आत्मसात नगरेको चालै पाएन । 

प्रविधिमा चुक्यो एमाओवादीः

जनताका एजेण्डा र जनता पक्षमा भए पछि कसैको केही लाग्दैन जो माओवादीका पक्षमा नै छन् भन्ने कुरामा एमाओवादी ढुक्क भयो । जो राम्ररी वुझाउन सकेका भए सही पनि थियो । तर प्रविधिमा ध्यानै दिएन । नीति र जनता आफनो पक्षमा नहुनेले प्रविधिमा अत्यधिक ध्यान दिने गर्दछन् जो अरु पार्टीहरुले गरे । मतदाता नामावलीमा नाम लेखाउने कुरा फोटो खिचाउने कुरा मतदान केन्द्रमा जाने र जनतालाई पुरयाउने कुरा चुनावका महत्वका विषय थिए तर यस तर्फ ध्यान दिएन यही नेर चुक्यो माओवादी ।

असान्दर्भिक वहसमा चुक्यो माओवादीः

शान्ति र संविधानकालागि जनताले माओवादीलाई चालिस प्रतिशत सिटमा विराजमान वनाए । तर माओवादी पालुडटार वैठकमा दुश्मन किटान गर्न लाग्यो एकथान संविधान त्यो पनि भारतीय दलाल भनिएका एमाले र कांग्रेसका पछि लागेर भन्दै अव संविधान हैन विद्रोह नै हो भन्ने वहसले जनताका मनमा चिसो पस्यो । जनताको मतको अपमान हुने गरी नै वहस भए त्यसले शान्ति र संविधानकालागि भनेर माओवादीलाई भोट दिएका जनतालाई मिल्ने भए भोट फिर्ता माग्ने अवस्थामा पुरायो जनता मौका कुरेर वसेका थिए यस पटकको निर्वाचनमा नराम्रोसंग देखाईदिए । त्यसैको अर्को श्रृखला छ दिने आम हडताल पनि थियो त्यतिनै वखत पनि फेरि फर्मान जारी गरियो कि काठमाण्डौमा घर वनाएका सुकिला मुकिला मुर्दावाद??? आज काठमाण्डौ माओवादीकालागि टेक्ने ठाउ पनि भएन अर्थात शुन्य सिटमा झर्न परयो । फेरि अझै बुर्जुवा नैतिकता मान्दिन भन्ने जस्ता अभिव्यक्तले माओवादीलाई चुकाएकै हो यसको मुल्य महंगो परयो भविश्यमा नपरोस भनेर हेक्का राखनै पर्ने भएको छ विगतमा हामी हाम्रा जुलुशमा हिडिदिने वाहेक अरुलाई पराई देख्यौ र ज्यानी दुश्मन भन्दै उनीहरुप्रति धारेहात लगायौ यी समेतका कारणले पनि जनता विच्किएको साचो हो ।

सरकारका कामको स्वामित्व लिनमा चुक्यो माओवादीः

पहिलो कम्युनिष्ट सरकार गठन गर्ने एमालेले केवल नौ महिनाको सरकारमा भएका वखत गरेका कामको व्याज आजका मितिसम्म पनि भजाएको छ तर माओवादी प्रचण्ड सरकारको पालमा पनि मिलिजुली सरकार आफनै पार्टी भित्र वैमनश्यताको आरम्भ दोश्रो पटक बाबुराम नेतेत्वको पनि मिलिजुली नै सरकार पार्टी भित्र र वाहिर सवैतिरको आक्रमण त्यतिवेला भएका राम्रो कामको विवरण अरु त अरु त्यति न वेल मन्त्री भएकाहरुका दिमागमा पनि छैन होला उनले प्रचार गर्ने र एमाले ले जसरी विस वर्ष पछि पनि व्याजको स्याज असुल्ने त धेरै टाढाको कुरा भो । यसकारण सरकारमा छदा गरेका राम्रा कामको स्वामित्व नलिने त छदैछ विरोधीले नराम्रा भनेका कामको हल्लै हल्लामा र लहै लहैमा पार्टी र नेता दौडेका कारण पनि पार्टी यो हालतमा पुग्यो पार्टी त्यही नेर चुक्यो ।

अरुभन्दा फरक देखाउनमै चुक्यो माओवादीः

मओवादीको ईतिहास नै फरक छ तयो शक्ति एमाले कांग्रेस संग दाज्न मिल्ने शक्ति नै हैन । माओवादी अकै धातुले वनेको पार्टी र मानिसहरुको समुह को पनि भनियो अरु पार्टी जस्तो भ्रष्टाचारमा माओवादीका नेता कार्यकर्ताहरु गनाउने छैनन भन्ने वाचा गरिएको थियो तर दुर्भाग्य त्यस्तो रहेन र जनताका नजरमा पनि त्यस्तो सावित गर्न सकिएन जनताका प्रति निकै ठुलो विश्वासधात भयो । आफनो अलग्गै पहिचान कायम गर्न नसक्नु माओवादीको अर्को निकै ठुलो मुल्य चुकाई रहयो । 

जनसम्वन्धमा चुक्यो माओवादीः

ज्नता पानी हुन भने माओवादी नेता कार्यकर्ताहरु माछा हुन जनता छ माओवादी छ जनता छैन माओवादी छैन अर्थात माओवादीकालागि जनता वाहेक अरु आफनो भन्ने केही पनि छैन जो भन्ने गरिन्थयो तयो गराईमा जनताले देख्न पाएनन । तस्कर जनता दलाल जनता ठेकेदार जनता व्यापारी जनता उच्च हैसियतका मानिस जनता भए साच्चैका जनता जनता हुन सकेनन् माओवादीकालागि यो नै सवैभन्दा कटु सत्य रहयो कि माओवादी पनि जनसम्वन्ध सुदृढ गर्नमा चुक्यो । 

अन्तमा 

चुकेको माओवादीको लामो सुचि तयार गर्न सकिन्छ तर सुचि मात्रै तयार गरेर पार लागिदैन । असफलताको चाड लगाएर सफलता पाईने पनि होईन तर एउटा कुरा पक्का के हो भो हामी कहा चुक्यो भन्ने कुरामा विना कुनै हिचकिचाहट सवैले सुन्ने गरी स्वीकार्न सकियो भने सच्याउने प्रकृयाको थालनी पनि तयही वाट हुन्छ । जनताका सामु गुमेको विश्वास पुन आर्जन गर्न सकिन्छ । यो मर्मका साथ कहा चुकेको चर्चा भएको हो भने माओवादी सच्चिन वेर लाग्दैन हैन चर्चा चर्चाकालागि मात्रै हैन भने यस खालको चर्चाको व्यापार पनि धेरै टिक्दैन भन्ने कुरा नै साचो हो त्यसैले यतिवेला माओवादी अग्नि परिक्षमा छ जनताका नजरमा कति खरो उत्रन्छ त्यही दरमा उसको उभो लाग्ने दिन पनि गन्ति हुन थाल्छ हैन भने काग कराउदैछ पिना सुक्दैछ माओवादी आन्तरिक झगडा आरोप प्रत्यारोपमा नै व्यस्त छ देश लुटनेहरु मिलाई मिलाई देश लुटि रहनेछन् अन्तमा देश र जनता वाहेक आफनो भनने केही नहुनेहरुकालागि न देश न जनता केही पनि आफना हुने छैनन तयो दिन निकै भयानक हुनेछ । 

समाजवादी क्रान्तिको रणनीतिवारेको वहस १ं खिमलाल देवकोटा

आरम्भः

न्ोपाली राजनीतिको नया अध्याय आरम्भ भएको छ । गणतन्त्र संघीयता धर्मनिरपेक्षता र समावेशि एवं सहभागितामुलक लोकतन्त्र राजनीतिका मुल आयाम र उपलव्धी भईसके पछि नेपाली समाजको चरित्रमा वदलाव आएको छ । यसकारण अव नेपाल अर्ध सामन्ती र अर्ध औपनिवेशिक छैन मुलत नेपाली समाज अव केही सामन्ती अवशेषहरु सहितको पुजिवादी र भारतीय हैकमका रुपमा रहेको र खासगरी सुगौलि सन्धी पश्चात नेपाल अर्ध औपनिवेशिक रहदै आएकोमा भारतीय एकाधिकार पुजीको विकास र भुमण्डलीकरणका असरका कारण भारत स्वयं पनि साम्राज्यवादी स्वरुप ग्रहण गर्न लागेको यो अवस्थामा नेपाली समाजको चरित्रमा आमुल वदलाव आएको छ भन्ने कुरा स्वीकार गर्ने कुरा पहिलो आवश्यकता हो ।

वदलिएको समाजको वदलिएको चरित्रः

जव राजतन्त्रको अन्त भयो तव सामन्तवादको नाईकेको अवसान भएका कारणले अवको क्रान्तिको स्वरुप सामन्तवादका विरुद्ध नभएर दलाल नोकरशाह र दलाल पुजिका विरुद्ध सोझिने कुरा स्वत सिद्ध छ । नेपाली समाज अर्ध सामन्ती र अर्ध अ‍ौपनिवेशिक रहेन तव त्यहा परम्परागत ढंगको वा चिनमा माओले गरे जस्तै जनयुद्ध गर्ने कुरा पनि अव रहेन र आवश्यक पनि भएन । नेपाली समाजको चरित्रमा आएको वदलावका कारणले नया जनवादी क्रान्तिका महत्वपुर्ण कार्यभार भिन्न ढंगले पुरा भए र वाकी कार्यभार पुरा गर्दै क्रान्तिको चरण समाजवादी क्रान्तिको रणनीतिमा प्रवेश गरेको छ ।

आजको माक्र्सवादः

२१ औ शताव्दीमा माक्र्सवादको प्रयोग र विकासको प्रश्न यतिवेला अझै वढी सान्दर्भिक भएर आएको छ । २० औ शताव्दीको पुर्वाद्र्ध र उत्तरार्धका सफलता र असफलतावाट पाठ सिक्दै २१ औ शताव्दीमा माक्र्सवादको विकास गर्ने र नेपाली धर्तिमा त्यसलाई अझ वढी कामयावी वनाउने कुरा यतिवेलाको कार्यभार वन्न पर्छ केवल ती अनुभवहरुको नक्कल गर्ने कुरा यान्त्रिकतामात्रै हुनेछ ।

आजको साम्राज्यवादः

२१ ओै शताव्दीको साम्राज्यवाद लेनिनले व्याख्या गरेजस्तो रुपमा छैन खास गरी औद्योगिक पुजि वित्त पुजिमा रुपान्तरण र वित्त पुजिका कारणले समाजमा पार्ने प्रभाव र वित्त पुजिका आधारमा गरिने शोषण दमन र उत्पिडनको स्वरुपमा पनि आमुल परिवर्तन आएको छ । यसकारण २० औ शताव्दीको साम्राज्यवादको चित्र दिमागमा राखेर क्रान्तिको रणनीति र कार्यानीति वनाउन थाल्नेहरु असफल हुनु वाहेक अर्को कुनै विकल्प छैन त्यसकारण यतिवेलाको साम्राज्यवादका चरित्रको विश्लेषण गर्दै र तिनका विरुद्ध कसरी लडने भन्ने रणनीति र कार्यनीति निर्माण गर्न सक्दामात्रै क्रान्तिकारीहरुका हातमा समफलता हात पर्ने देखिन्छ तसर्थ त्यस तर्फ ध्यान दिन जरुरी छ ।अर्को महत्वपुर्ण पक्ष भनेको वर्ग विश्लेषण नै हो ।

आजको वर्ग विश्लेषणः

२० औ शताव्दीमा सर्वहारा वर्ग र पुजिपति वर्ग शासित र शासक वर्गमा विभाजित भएको अवस्था हो भने मध्यम वर्ग हिजडा वर्ग हो जस्को क्रान्तिमा खासै भूमिका हुदैन वरु अवसरवादी भन्ने मात्रै पढाईयो । तर आज समाजको ढाचा वदलिएको छ । सर्वहारा वर्ग विस्तारै निम्न मध्यम हुदै मध्यम वर्गमा उक्लिदैछ भने सामन्त वर्ग समाजको चरित्रमा आएको वदलावका कारणले सानो अंश नवधनाढयमा र केही हिस्सा मध्यम वर्गमा झर्दा मध्यम वर्ग हालको निर्णयक वन्न पुगेको अवस्था छ मध्यम वर्ग मुलत परिवर्तनको पक्षपाति छ त्यसकारण त्यो वर्गको साथ लिएर समाजवादी क्रान्ति पुरा गर्न सकिने अवस्था पुरै तयार हुदैछ । त्यसकारण अवको क्रान्ति समाजवादी क्रान्ति र सो क्रान्तिकालागि आजको माक्र्सवाद, आजको साम्राज्यवाद र आजको वर्ग विश्लेषणमा गंभिरताकासाथ अध्ययन गरेर मात्रै यो कार्यभार पुरा गर्न संभव छ ।

भावी कार्यभारः

समाजको चरित्रमा आएको फेरवदल, क्रान्तिका आधारहरु(वर्ग,साम्राज्यवाद र माक्र्सवाद)मा आएको फेरवदल समेतका आधारमा क्रान्तिकारी पार्टीको क्रान्तिकारी लाईन,क्रान्तिकारी संगठन सो संगठन संचालन गर्ने विधी र पुरै नेतृत्व प्रणालीमा पुनरताजगी गर्दै नया पुस्तामा नेतृत्व हस्तान्तरण जस्ता महतवपुर्ण पक्षहरु आजको वहसका विषयहरु ह्ुन। मुख्यत जनवादी क्रान्ति गर्ने हतियार जनयुद्ध संचालन गर्ने पार्टी संगठन नेतृत्व र संगठन संचालन गर्ने विधी जस्ताको तस्तै राखेर समाजवादी क्रान्ति हाक्ने कुरा संभव छैन । त्यसकारण समाजको विकासको क्रमसंगै समाजको अन्तरविरोधमा आउने फेरवदललाई ख्याल गर्दै समाजको विकास संगै समाज विज्ञानमा आउने वदलावलाई आत्मसात गर्दै र वदलिएको समाज र विज्ञानलाई हाक्न सक्ने विचार संगठन र नेतृत्व प्रणालीको विकास गर्दै समाजवादी क्रान्ति सम्पन्न गर्ने यतिवेलाको मुख्य कार्यभार हो यस तर्फ सवैको ध्यान जान र आवश्यक वहस संचालन गर्न पनि जरुरी भएको छ विना वहस विचारको विकास संभव छैन हामीकहा आधा सुन्ने एकचौथाई वुझनै र दोव्वर वोल्ने आदत छ जो विचारको विकासको वाधक छ । त्यसैले पुरै सुन्ने पुरै वुझने र कम वोल्ने धेरै लागु गर्ने आदतको विकास गरौ त्यसले मात्रै समाजवादी क्रान्तिको ग्यारेण्टी गर्ने छ ।